آثار

شاید داستان ابوهریرة و پیاز عکّه را بارها از منابر شنیده باشیم. مرتضی مطهّری این داستان را چنین نقل می‌کند:

امام خمینی در 15 خرداد 1359 در جمع دانشجویان دانشکده‌ی افسری، در تشریح وظایف ارتش می‌گویند:

معروف بن خربوذ از اصحاب امام باقر (ع) و امام صادق (ع) است. (رجال البرقی، ص15-رجال الطوسی، صص 145 و311) شیخ طوسی او را از اصحاب امام سجّاد (ع) نیز برشمرده (رجال الطوسی، ص120)؛ امّا در این باره تردید وجود دارد. او در «مکّه» می‌زیست. (رجال الطوسی، ص311) از سفیان بن عیینة نقل شده که معروف بن خربوذ همان «معروف بن مشکان» است؛ ولی مزّی این تطبیق را وهم می‌داند. (تهذیب الکمال، ج28، ص263) معروف بن خربوذ از جهتِ ولاء، قرشی است. (رجال الطوسی، ص311) اگر چه به گفته‌ی ذهبی، از موالی عثمان است (تاریخ الاسلام)؛ امّا شیعه بوده و دل در گروِ علی بن ابی طالب داشته است. (الضعفاء الکبیر، ج4، ص1366) گرایش شیعی او از روایات و مشایخش (ابوالطفیل، امام باقر و...) کاملاً آشکار است. دینوری نیز او را از رجال شیعه دانسته است. (المعارف، ص624) شاید همین گرایش شیعی موجب شده یحیی بن معین او را تضعیف کند. (تاریخ بن ابی خیثمة) عقیلی نیز با متفرّد دانستن روایاتش، به نوعی او را تضعیف کرده است. (الضعفاء، ج4، ص1365) ابوالقاسم بلخی او را از ضعفاء برشمرده (اکمال تهذیب الکمال، ج11، ص289) و احمد بن حنبل درباره‌ی او توقّف کرده است. (الجامع فی العلل و معرفة الرجال، ج2، ص46) ابن حبّان اگر چه او را در زمره‌ی ثقات یاده کرده است (الثقات، ج3، ص64)؛ امّا ظاهراً او را در کتاب الضعفاء نیز یاد کرده و مدّعی شده کتاب‌هایی از بازار می‌خریده و آن را روایت می‌کرده است. همچنین ادّعا کرده که حافظه‌ی معروف بن خربوذ پس از مدّتی تغییر کرده و بر اساس توهّم حدیث می‌گفته است. (اکمال تهذیب الکمال، ج11، ص288- التکمیل فی الجرح والتعدیل لابن کثیر، ج1، ص94) ابوالحسن عجلی نیز او را «ثقه» دانسته (الثقات للعجلی، ص434) و زکریا بن یحیی الساجی او را «صدوق» نامیده است. (اکمال تهذیب الکمال، ج11، ص288) ابوحاتم رازی نیز با اتّخاذ موضعی میانه، احادیث او را قابل نوشتن می‌داند. (الجرح و التعدیل، ج8، ص321) بخاری و مسلم در صحیحین از او روایت کرده‌اند. (صحیح البخاری، ج1، ص34- صحیح مسلم، ج9، ص20) به نظر ابن حجر نیز او «صدوق» بوده؛ امّا گاهی در نقل دچار وهم و اشتباه می‌شده است. (تقریب التهذیب، ص540)

از ذریح بن محمد بن یزید المحاربی روایت است که امام صادق (ع) فرمود:

«شبی دختر شاه عباس به حجره‌ی میرداماد -که در مدرسه طلبگی می‌کرده است- پناه می‌آورد و تا صبح در آن جا می‌خوابد. میرداماد برای آن که هوای نفس بر او غلبه نکند، انگشتانش را روی چراغ می‌سوزاند. شاه عباس وقتی از ماجرا مطّلع می‌شود، دخترش را به ازدواج او درمی‌آورد و از این رو به «میرداماد» مشهور می‌شود»!

از حسن بن جهم روایت است که گفت: نزد ابوالحسن الرضا -علیه السّلام- بودیم؛ پدرش را یاد کردیم. فرمود: هیچ عقلی با عقل پدرم قابل مقایسه نبود؛ با این حال چه بسا با غلامان سیاهش مشورت می‌کرد. به او ‌گفتند: با چنین کسی مشورت می‌کنی؟! فرمود: «چه بسا خداوند -تبارک و تعالی- زبانش را [به خیر و صواب] بگشاید.» چه بسا غلامان پدرم به او مشورت و پیشنهادی می‌دادند و او در زمین و باغش اعمال می‌کرد.

«شبی دختر شاه عباس به حجره‌ی میرداماد -که در مدرسه طلبگی می‌کرده است- پناه می‌آورد و تا صبح در آن جا می‌خوابد. میرداماد برای آن که هوای نفس بر او غلبه نکند، انگشتانش را روی چراغ می‌سوزاند. شاه عباس وقتی از ماجرا مطّلع می‌شود، دخترش را به ازدواج او درمی‌آورد و از این رو به «میرداماد» مشهور می‌شود»!

علی بن إبراهیم عن أبیه عن ابن أبی عمیر عن عمر بن أذینة عن زرارة قال: إن رجلا أتى أبا عبد الله ع فقال إنی لا أحسن أن أعمل عملا بیدی و لا أحسن‏ أن أتجر و أنا محارف‏ محتاج فقال اعمل فاحمل على رأسک و استغن عن الناس فإن رسول الله ص قد حمل حجرا على عاتقه فوضعه فی حائط له من حیطانه و إن الحجر لفی مکانه و لا یدرى کم عمقه… (الکافی ؛ ج‏5 ؛ ص76)

شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید: